Vì sao kết nối sâu sắc lại khó đến thế và cách để kết nối?
Hơn 30 năm cuộc đời, tôi KHAO KHÁT ĐƯỢC KẾT NỐI. Nhiều đến mức tôi chẳng hiểu tại sao và nhiều khi phát bực vì điều này. Cho tới năm thứ 30, tôi nhận ra một nghịch lý tôi chẳng thể ngờ tới, tôi cũng VÔ CÙNG SỢ KẾT NỐI.
Khao khát được kết nối nhưng lại rất ngần ngại hay sợ ở trong một kết nối. Tôi nghĩ không ít trong chúng ta cảm thấy điều này. Bởi vì kết nối đã từng là điều khiến ta tổn thương, khiến ta đau đớn, khiến ta sợ hãi. Bởi vì khi một kết nối đi tới một độ sâu nhất định, thường là lúc đủ sâu để ta cảm nhận và nhận ra nó, cũng là lúc ta nhận ra nó quá nhiều rủi ro.
Tôi đã suy ngẫm và viết nhiều về kết nối và những nỗi sợ kết nối trong quyển sách đầu tay “Những vết thương lành”. Nhưng trong bài này, để ngắn gọn và gợi mở một góc nhìn trong bạn, tôi liệt kê ra 3 lý do khiến chúng ta sợ phải kết nối sâu sắc và sợ ở trong một kết nối sâu sắc.
Chúng ta sợ cảm giác “trần trụi” và “mong manh” (vulnerable) khi kết nối và ở trong một kết nối sâu sắc.
Ta cần bộc lộ bản thân, cần là mình và để cho người mà mình đang kết nối được là họ, thi một kết nối mới thực sự đủ sâu. Nhưng khi đó, cũng là cảm giác trần trụi và mong manh khiến ra phát hoảng: sợ bị nhìn thấy những điều ta không muốn ai thấy, sợ bị đánh giá bởi những điều đó, và sợ bản thân cũng đang là một “nhà phê bình” – của chính mình và của đối phương.
Tuy nhiên, sự mong manh (vulnerability) là điều cần thiết và quan trọng trong bất cứ kết nối hay mối quan hệ nào nếu bạn muốn nó thật sự sâu sắc và lâu bền. Bạn có thể đọc bài viết sâu hơn về tầm quan trọng của sự mong manh trong các mối quan hệ và kết nối tại đây.
2. Chúng ta sợ sự so sánh luôn hiện diện trong ta và trong kết nối
So sánh là bản năng sinh tồn. Nó giúp ta lựa chọn điều tốt hơn và phấn đấu để tốt hơn. Nhưng đôi khi quá mức, nó khiến cũng khiến ta không ngừng so sánh bản thân với bất cứ cá thể nào, trong từng hạng mục (categories) quan trọng với ta: ngoại hình, gia đình, sự nghiệp, thành công,… – tất cả những thứ ta có thể tạo ra với mức độ quan tâm riêng.
Thường thì, ta chỉ kết nối sâu với nhau khi ta tìm thấy ở nhau những điểm chạm mạnh mẽ – những mối bận tâm sâu sắc chung hay giá trị chung. Nhưng điều này cũng đem lại cảm giác “xao động” khi ta thấy mình vẫn liên tục so sánh với đối phương hay cảm giác bị so sánh. Ta sợ chính bản năng sinh tồn này hiện diện trong những kết nối quan trọng và có ý nghĩa với ta. Bởi vì điều này thật sự rủi ro về mặt đạo đức và lòng trung thành.
Có một bài tôi viết nhiều hơn về những kiểu nhận thức, hành vì và cảm xúc mang tính bản năng và sinh tồn và cách thức chúng đang ảnh hưởng đến sự hạnh phúc và an lành của chúng ta, bạn có thể tham khảo tại đây.
3. Chúng ta sợ mất đi kết nối/ mối quan hệ và ta sẽ bị bỏ lại
Nỗi sợ này là một chủ đề thật sự rất rộng và rất sâu, vô cùng, để có thể thấy nó “hợp lý” và thật sự chấp nhận sự hiện diện của nó trong các kết nối.
Đó là cảm giác rất mong mang, phụ thuộc, và bất lực, rủi ro khi bản thân thật sự không thể kiểm soát sự chắc chắn của kết nối. Không phải chỉ là chủ đề gắn bó, mà nó còn là về mặt hiện sinh: nỗi sợ đối mặt với sự vô thường cuộc sống, của đời người.
Cách thức để dũng cảm kết nối và có những kết nối sâu sắc ý nghĩa là gì?
Tôi mất rất nhiều năm để nhận ra rõ nét những điều này trong rất nhiều những “bóng tối” trong tôi. Cũng mất thêm nhiều năm để tôi thật sự có thể ngồi lại và thấu hiểu chúng và tất cả những biểu hiện chúng đã nỗ lực cho tôi biết. Ngồi lại đủ lâu để thương chúng, thấy được những điều chúng đang muốn bảo vệ, thấy được “chức năng sinh tồn” thật sự của chúng và chấp nhận chúng như chúng vốn là.
Để đến hôm nay, tôi có thể khẳng định rằng: Không có một kỹ năng hay chiến thuật nào để thật sự kết nối sâu sắc với ai đó hoặc với việc gì đó.
Chỉ là lòng dũng cảm: dũng cảm để trái tim được trần trụi, được mong mong, được là mình trong một kết nối – để trái tim được nói ngôn ngữ của trái tim, và chờ đợi – chờ đợi trái tim kia sẽ mở cửa và kết nối.
Cũng không có một công thức mì ăn liền nào hay một điều gì đó xuất phát từ bên ngoài có thể đem lại cho ta sự dũng cảm này hay kết nối sâu sắc nào. Mọi thứ đều phải bắt đầu từ bên trong, từ giây phút ta quay lại với chính mình, để nhìn rõ bản thân trong các kết nối, để nhận ra vòng lặp (cảm giác, cảm xúc, suy nghĩ, hành động), để đặt câu hỏi cho chính mình, để tự mình tìm ra câu trả lời, để thấu hiểu chính mình, và để yêu thương bản thân với tất cả những gì được bộc lộ.
Chỉ khi đó, ta mới dám dũng cảm là mình, dũng cảm kết nối, và kể cả dũng cảm để một kết nối/ một mối quan hệ (với chính ta hay với tha nhân) được ra đi.
Tôi tin kết nối là khó khăn khi chúng ta đã từng có những trải nghiệm đau khổ về nó. Quá trình mở lòng để kết nối cũng là khó khăn. Nhưng nếu thật sự muốn có những mối quan hệ ý nghĩa trong đời, chúng ta thật sự cần bắt đầu cùng với nỗi sợ.
Tôi tin chúng ta không một mình trong hành trình này. Và tôi cũng tin, bằng một cách nào đó, tất cả chúng ta đều kết nối với nhau. Chỉ là, có đủ thời gian, đủ va chạm, đủ sâu, để ta nhìn thấy được kết nối đó hay không.
——–
Tôi mong, bạn sẽ tìm thấy dũng cảm để kết nối chân thật – với chính mình và với tha nhân. Mong bạn sẽ tìm thấy những kết nối chân thật và đáng quý trong đời.
Thương mến,
Anh Bùi
P/S: Đây là những điều được đúc kết từ trải nghiệm cá nhân tôi – Anh Bùi và mang tính chất tham khảo. Mong bạn sẽ tìm thấy điều hữu ích và rút ra bài học cho riêng mình, bởi vì bạn là người thấu hiểu chính mình nhất.
P/S2: Tôi mong được nghe thêm chia sẻ của bạn về những bài học và trải nghiệm của riêng mình, để chúng ta học hỏi và lớn lên cùng nhau. Bạn có thể để lại bình luận tại đây, gửi email về anhbui.venha@gmail hoặc kết nối với tôi qua Facebook, bạn nhé.
Image source: Freepik và Google